ANATOLICA

Alt başlığı Annuaire International pour les civilisations de l’Asie Antérieure, publiée sous les auspices de l’Institut Historique et archéologique Neerlandais à İstanbul (İstanbul’da Hollanda Tarih ve Arkeoloji Enstitüsü’nün himayesinde yayımlanan Asya medeniyetleri için milletlerarası yıllık) şeklinde olan Anatolica, 1967 yılından beri, merkezi Hollanda’da bulunan Nederlands Historisch-Archeologisch Instituut in het Nabije Oosten adlı enstitünün İstanbul şubesi tarafından yayımlanmaktadır. Her sayısı 19,5 × 27 cm. ölçüsünde hacimli bir cilt halindeki bu yıllık derginin 1987 yılına kadar on dört sayısı çıkmıştır. Enstitü müdürü A. A. Kampman’ın editörlüğünde yayıma başlayan yıllıkta, Türkiye’de o yıl içinde yapılan araştırma ve kazılara dair Handan Alkım tarafından kaleme alınan ayrıntılı bir haber raporunun yer alması usulden olmuş, ancak bu gelenek 5. sayıdan (1973-1976) itibaren kesintiye uğramıştır. Kampman’ın ölümü üzerine aynı sayıda yıllığın yayın komitesinde de değişiklik yapılmış, 9. sayıdan (1982) itibaren başından beri bu komitede yer alan Handan Alkım ile Semra Ögel’in adları çıkarılmıştır.

Yıllığın hemen her cildinde Türk tarihi veya sanatı ile ilgili yabancı dillerde bazı makalelere de yer verilmiştir. Derginin ilk sayısında İsmail Baliç’in “Tuna ile Adriyatik Arasında İslâmlık”, S. Kemal Yetkin’in “Mimar Sinan”, Malik Aksel’in “Resim Yazılar”, Semra Ögel’in “Osmanlı Külliyeleri”, Annemarie Schimmel’in “Mevlânâ Celâleddin’in Bazı Beyitleri”, Oktay Aslanapa’nın “Kalehisar’da Figürlü Çini Fırınları”, G. Jaeschke’nin “Mustafa Kemal’e İdam Fermanı” adlı yazıları bulunmaktadır. 2. sayıda (1968) S. Ögel’in “Selçuklu’dan Osmanlı’ya Yapı Sanatında Taş Süslemenin Gelişmesi”, Tamara Talbot Rice’ın “Dört Selçuklu Alçı Heykeli”, Doğan Kuban’ın “Divriği Ulu Camii ve Dârüşşifası”; 3. sayıda (1969-1970) Metin Sözen’in “Gaziantep’te Şeyh Fethullah Camii”, S. Ögel’in “Selçuklu Taş Bezemeleri”, Gönül Öney’in “Selçuklu Mimarisinde İnsan Başlarında Ay ve Güneş Rozetleri”, Geza Feher’in “Ayasofya’daki Budin’den Getirilmiş Şamdanlar” ve İsmail Baliç’in Bosna ile ilgili iki makalesi vardır. 4. sayıda (1971-1972) Lafas Tardy’nin “Osmanlılara Karşı Macarların Yakın Doğu Ülkeleri ile İttifakları” hakkında yazıları bulunmaktadır. 5. sayıda (1973-1976) Türk sanat tarihiyle ilgili olarak sadece S. Ögel’in “Osmanlı Kubbesinin İç Sathı Hakkında” adlı bir makalesi yer alır. 6. sayıda (1977-1978) M. E. Masson ve G. A. Pugachenkova’nın “Timur’dan Uluğ Bey’e Şehri-Sebz” ile Şerare Yetkin’in “Bazı Türk Halılarına Dair” adlı yazıları vardır. 7. sayıda (1979-1980) R. Anhegger’in “Grek Harfli Türkçe Yazılara Dair” başlıklı bir araştırması yer almaktadır. Atatürk’ün 100. doğum yıl dönümü münasebetiyle hazırlanan 8. sayıda (1981) ise Bilâl Şimşir, A. H. de Groot, E. J. Zürcher, Jale Baysal, Barbara Flemming, D. Koopman ve J. M. Landau’un Atatürk ve inkılâplar hakkında kaleme aldıkları makaleler yayımlanmıştır. 9. sayıda (1982) S. Ögel’in “Osmanlı Mimarisinde İç ve Dış Mekânlar Arasındaki Münasebetler” ile Dominique Halbout du Tanney’in “Osmanlı Minyatür Sanatında İkonografya Kaynakları” adlı araştırmaları bulunmaktadır. 10. sayıda (1983) B. Flemming Türk resim sanatının dinî tarihini incelemiş, R. Anhegger “Grek Harfli Türkçe Kitaplar” başlıklı araştırmasına zeyil yayımlamıştır. 11. sayıda (1984) Türk devri ile ilgili herhangi bir yazı yoktur. 12. (1985) ve 13. (1986) sayılarda da Türk tarihi veya sanatı ile ilgili önemli bir yazı yer almamaktadır. 14. sayıda (1987) ise A. H. de Groot’un “1600-1985 Yılları Arasında İstanbul’da (Beyoğlu’nda) Hollandalılar” adlı bir makalesi bulunmaktadır.

Anatolica’da başlangıçta Anadolu’nun Selçuklu ve Osmanlı devirlerinin Türk tarihi ve sanatı hakkında birçok araştırmaya yer verilirken sonraları bu tür yazıların azaldığı ve son sayılarda da tamamen ortadan kalktığı dikkati çekmektedir.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1991 yılında İstanbul’da basılan 3. cildinde, 152 numaralı sayfada yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.