BADGER, George Percy

Londra’nın kuzeydoğusundaki Chelmsford’da doğdu. Ailesi, çocukluğu ve yetişme tarzı hakkında yeterli bilgi yoktur. İngiliz ordusunda çavuş olan babası, muhtemelen görevle gittiği Malta’da öldüğünde Badger on dokuz yaşındaydı. Burada sıkıntı içinde ve kayda değer bir resmî eğitim almadan yetişti. Yabancı dil öğrenmeye karşı büyük bir kabiliyeti olduğundan kısa zamanda Malta dilini ve halk Arapça’sının mahallî bir lehçesi olan bu dile hâkimiyeti sayesinde diğer Ortadoğu lehçelerini öğrendi.

1835-1836’da gerçekleştirdiği ilk Ortadoğu ziyareti çerçevesinde gittiği Beyrut’ta Arapça çalışmalarını devam ettirdi. Malta’ya dönüşünde katıldığı Anglikan Kilisesi Misyonerlik Teşkilâtı’nın (Anglican Church Missionary Society) Valletta’daki yayınevinin Arapça bölümünde mütercim ve matbaacı olarak eğitim gördü. Burada, aralarında modern Arap dili ve edebiyatının öncülerinden olan Lübnanlı meşhur yazar Fâris eş-Şidyâk’ın da bulunduğu ilim adamları ve gezici vâizlerden müteşekkil bir gruba katıldı. Badger, özellikle Fâris eş-Şidyâk’tan, başta sözlüğünün hazırlanmasında olmak üzere çok faydalandı.

1841’de Malta’dan ayrılarak rahiplik yapmak üzere İngiltere’ye gittiyse de 1842-1862 yılları arasındaki dönemin büyük bir kısmını çeşitli görevlerle yine Ortadoğu’da geçirdi. Kuzey Irak’taki Nestûrî Kilisesi’ne yaptığı ziyaretin izlenimlerini dile getiren eserini 1852’de yayımladı (The Nestorians and their Rituals).

1845’te tayin edildiği Bombay Piskoposluğu’na bağlı papazlık görevini 1862’ye kadar sürdürdü. Vaktinin çoğunu geçirdiği Aden’de, 1854’ten itibaren de mahallî İngiliz idaresinin Güney Yemen’deki Arap kabileleriyle olan ilişkilerinde takip edeceği diplomatik ve politik yaklaşımın belirlenmesinde önemli bir rol üstlendi. Buradaki yetkililerden büyük bir saygı gören Badger, bunların başında gelen Sir James Outram tarafından Arabistan ve Hûzistan’a karşı düzenlenen bir askerî sefere dahil edildi.

1860’ta Uman’a gönderilen komisyonda görev aldı. Bu görevi sırasında kendisine Uman Sultanı Seyyid Süveynî tarafından, Humeyd b. Muhammed b. Rüzeyk’ın (ö. 1274/1857), 661-1856 yılları arası Uman tarihi üzerine hazırladığı el-Fetḥu’l-mübîn fî sîreti’s-sâdeti’l-Bû Saʿîdiyyîn adlı eserinin bir yazma nüshası hediye edildi. Badger İngilizce’ye çevirdiği bu eseri uzun bir mukaddime, dipnotlar ve bazı eklerle 1870’e kadar getirerek History of the Imâms and Sayyids of ‘Omân adıyla yayımladı (London 1871; New York 1963). Sonraki araştırmalarda bu neşrin eserin eksik bir nüshasına dayandığı ve bazı tercüme yanlışları ihtiva ettiği belirtilmişse de Badger’in yaptığı açıklamalar ve ilâvelerle bu kaynağın değerini oldukça arttırdığı kabul edilmektedir.

Badger Mısır’da ziyaretçi görünümünde geçirdiği 1861-1862 kışı boyunca, bölgedeki muhtemel savaşları planlayan eski dostu General Outram için, ülkedeki askerî istihkâmlarla o sıralarda inşa halinde olan Süveyş Kanalı hakkında istihbarat çalışmaları yaptı; istihbaratçılara gerekli bütün incelikleri içeren çeşitli raporlar hazırladı.

1872 ve 1878’de Zengibar’a gönderilen diplomatik misyonlarda bulundu. Bu iki seyahat dışında ömrünün 1862-1888 arasındaki son yirmi altı yılını ilmî araştırmalarla geçirdi. Bu çalışmalarının en önemlisi An English-Arabic Lexicon / Kitâbü’ẕ-Ẕaḫîreti’l-ʿilmiyye fi’l-luġateyni’l-İnkilîziyye ve’l-ʿArabiyye (London 1298/1881; Harvard 1898; Beyrut 1967, 1968, 1980) adlı sözlük olup İngilizce kelime ve deyimlerin klasik Arapça’daki ve mahallî lehçelerdeki karşılıklarını büyük bir ustalıkla vermesi yönünden değerli bir eserdir. 1872-1881 arasındaki dokuz yılını telifi ve dizgisinin tashihiyle geçirdiği, daha önce benzeri yapılmamış böyle bir eseri hazırlamasının sebebi, Malta’da 1830’lu yıllarda yürüttüğü yayıncılık faaliyetleri çerçevesinde eğitimle ilgili çeşitli eserlerin İngilizce’den Arapça’ya çevirisini yaparken karşılaştığı tercüme güçlükleridir.

Diğer önemli eserleri ise şunlardır: 1. Description of Malta and Gozo (Malta 1838; Valletta 1851; Malta 1858). İlk kitabı olup Malta’nın kültürü, folkloru, coğrafyası, topografyası ve tarihi üzerine çocukluğundan beri edindiği ilmî birikimine dayanarak yazdığı, benzerlerine kıyasla oldukça faydalı ve ilgi çekici bilgilerle dolu popüler bir eserdir. Daha sonra N. Zammit’in ilâveleriyle Historical guide to Malta and Gozo adı altında yeniden neşredilmiştir (Malta 1870, 1872, 1879).

2. Kitâbü’l-Muḥâvereti’l-ünsiyye (Malta 1840). İngilizce öğrenen talebeler için Ahmed Fâris ile birlikte hazırladığı bu eser Arapça-İngilizce alıştırmalarla bir kısmı Batı medeniyet ve kültürünün üstünlüğünü telkin eden çeşitli diyalogları içermektedir.

3. The Nestorians and their Rituals. 1842-1844 ve 1850’de Mezopotamya’ya yaptığı misyonerlik gezisinin izlenimlerini yansıtan, Suriye Ya‘kūbîleri, Katolikleri ve Keldânîleri’nin mevcut durumunu, Kuzey Irak Nestûrîleri ve Yezîdîleri’nin dinî ilkelerini anlatan bir araştırma kitabıdır.

4. A Visit to the Isthmus of Suez Canal Works (London 1862). Süveyş Kanalı ile ilgili gözlemlerini içeren bir eserdir.

Badger’in bunlardan başka yayımlanmış çeşitli tercüme, ortak çalışma, edisyon, tebliğ ve raporları da bulunmaktadır (diğer eserleri için bk. Roper, s. 145-152).

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1991 yılında İstanbul’da basılan 4. cildinde, 418-419 numaralı sayfalarda yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.