https://islamansiklopedisi.org.tr/beyazit-ii-koprusu--edirne
Sultan II. Bayezid’in Edirne’deki büyük külliyesinin şehirle bağlantısını sağlamak üzere aynı manzumenin bir parçası olarak yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu sebeple Yeni İmaret Köprüsü adıyla da anılan ve kitâbesi bulunmayan yapı, yakınındaki külliye ile beraber aynı tarihlerde inşa edilmiş olmalıdır. Caminin kitâbesi yapım tarihini 889-893 (1484-1488) olarak verdiğine göre köprü de aynı yıllarda tamamlanmış sayılabilir. Cami, diğer külliye binaları ile köprünün beraberliğini eski fotoğraflarda görmek mümkündür. Edirne’de Beyazıt Külliyesi’nin Cemâziyelâhir 892 (Haziran 1487), 895 (1489-90) ve 898 Zilkade başı (Ağustos 1493) tarihli olmak üzere üç vakfiyesi bulunmaktadır. Bunlardan sonuncu olan Türkçe vakfiye 29 Receb 913 (4 Aralık 1507) istinsah tarihini taşımaktadır. Bu vakfiyede külliyeyi teşkil eden yapılar sayılırken köprünün de bu güzel ve zengin manzumenin bir parçası olduğu açıkça belirtilmiştir. Aynı vakfiyede köprü altındaki iki değirmenle bir dolap da külliyenin evkafı arasında sayılmıştır.
Atalay Bayık’ın yazdığına göre, “Son su feyezanlarında buzların gövdeyi tıkamasından bu güzel köprünün iki gözü yıkılmış ve ahşap ilâveli olarak tamir edilmiştir.” Ancak bu kısa not, Beyazıt ve Yalnızgöz köprüleri başlığı altında olduğundan yıkılan köprünün hangisi olduğu anlaşılmamaktadır. Cevdet Çulpan köprünün uzunluğunu 78 m., genişliğini 6 m. olarak verir. Halbuki Gülgün Tunç’un yazdığına göre uzunluk 126,55 m. olup içten içe genişliği 5,60 metredir. En büyük kemer açıklığı ise 10 metredir. Muntazam işlenmiş kesme taşlardan yapılmış olan Beyazıt Köprüsü’nün altı büyük ve sivri kemerli gözü vardır; ayrıca yanlarda iki tahliye gözü bulunmaktadır. Köprü tabliyesinin iki yanında aynı taştan işlenmiş korkuluklar uzanır.
Edirne’de Beyazıt Köprüsü, bu şehirdeki çok sayıda benzerleri arasında sanat değerine sahip ve bütünü ile Türk eseri olan bir yapıdır.
BİBLİYOGRAFYA
Evliya Çelebi, Seyahatnâme, III, 435, 437, 467, 470.
Osman Nuri Peremeci, Edirne Tarihi, İstanbul 1939, s. 83-84.
Gökbilgin, Edirne ve Paşa Livâsı, s. 357 vd. (çeşitli vakfiyeler ve bunların evsafları), sondaki vakfiye metinleri s. 3-184 (s. 18’de köprü, s. 30’da dolap ve değirmen).
Atalay Bayık, Edirne, İstanbul 1973, s. 54.
Cevdet Çulpan, Türk Taş Köprüleri, Ankara 1975, s. 115-116, rs. 66.
Gülgün Tunç, Taş Köprülerimiz, Ankara 1978, s. 27-28.
C. Gurlitt, “Die Bauten Adrianopels”, OA, I (1910-11), lv. XVII, rs. 5.
Rifat Osman Bey, “Edirne: Sultan Bayazid ve Yalnız Göz Köprüleri”, Millî Mecmua, sy. 102, İstanbul 1928, s. 1648.
Muzaffer Erdoğan, “Tarihî Köprülerimiz - Edirne Köprüleri”, Karayolları Bülteni, sy. 158, Ankara 1963, s. 24-25.
KÖPRÜLER
DOSYASINDA YER ALMAKTADIR.
Görseller
