https://islamansiklopedisi.org.tr/buceyri
Dedesine nisbetle Büceyrî veya İbn Büceyr diye anılır. 222’de (837) Mâverâünnehir’deki Re’sülkantara (Huşûfegan) köyünde doğdu. Bir muhaddis olan babası Muhammed b. Büceyr ile birlikte devrin birçok ilim merkezini defalarca dolaştılar. Mısır’a vardıklarında bu ülkenin en tanınmış hadis hâfızı olan Ahmed b. Sâlih vefat etmiş olduğu için ondan hadis rivayet edemediler. Bu arada Büceyrî, Îsâ b. Hammâd Zuğbe, Bişr b. Muâz el-Akadî, Amr b. Ali el-Fellâs ve Bündâr gibi hocalardan hadis öğrendi. Kendisinden de Muhammed b. Muhammed b. Sâbir, Muhammed b. Bekir ed-Dihkān, Îsâ b. Mûsâ el-Kisâî gibi muhaddisler hadis rivayet ettiler. Hadis tahsili için yaptığı uzun seyahatleriyle tanınan ve güvenilir bir muhaddis olan Büceyrî’nin tefsir ilmiyle de meşgul olduğu anlaşılmaktadır.
Büceyrî’nin bilinen tek eseri el-Câmiʿu’l-müsned’dir. Kaynaklarda el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ adıyla da anılan eserin yegâne nüshası Dârü’l-kütübi’z-Zâhiriyye’de bulunmaktadır (Hadis, nr. 276, kısım 30). Ayrıca et-Tefsîr adlı bir eseri olduğu nakledilmekte ise de hakkında hiçbir kaynakta bilgi verilmemektedir.
BİBLİYOGRAFYA
Sem‘ânî, el-Ensâb, II, 89-90.
Yâkūt, Muʿcemü’l-büldân, II, 374.
İbnü’l-Esîr, el-Lübâb, I, 122.
Zehebî, Aʿlâmü’n-nübelâʾ, XIV, 402-404.
a.mlf., Teẕkiretü’l-ḥuffâẓ, II, 719-720.
Dâvûdî, Ṭabaḳātü’l-müfessirîn, II, 7-8.
İbnü’l-İmâd, Şeẕerât, II, 262.
Îżâḥu’l-meknûn, I, 361.
Hediyyetü’l-ʿârifîn, I, 780-781.
Kehhâle, Muʿcemü’l-müʾellifîn, VII, 307-308.
Sezgin, GAS, I, 172.
