CEDÎS (Benî Cedîs)

Cedîs’in nesep silsilesi Hz. Nûh’a kadar genellikle şu iki şekilde ulaştırılır: 1. Cedîs b. Lâvez (Lâviz veya Lûz) b. İrem b. Sâm b. Nûh. 2. Cedîs b. Âbir (Âmir, Gāsir, Kâsir, Câsir, Câir) b. İrem b. Sâm b. Nûh. Bazı rivayetlerde Cedîs ile Tasm’ın veya Cedîs ile Semûd’un kardeş olduğu, bir kısmında ise bu üç kabilenin birbiriyle kardeş olduğu belirtilir.

Cedîs kabilesi Yemâme bölgesinde Bahreyn’e kadar uzanan sahada Tasm kabilesiyle beraber yaşıyordu. Her iki kabile zaman zaman efsanevî bir şahıs olduğu söylenen Arap hükümdarı Cezîme el-Ebraş’ın saldırılarına mâruz kaldığı gibi kendi aralarında da sık sık muharebe ediyorlardı. Efsanevî bir mahiyet arzeden nakillere göre bir ara Tasm’dan Amlîk adında zalim ve ahlâksız bir hükümdar bölgede hâkimiyet kurmuş, verdiği keyfî bir karara Cedîsli bir kadının itiraz etmesine kızarak Cedîs’ten evlenecek her bâkirenin ilk geceyi yanında geçirmesini şart koşmuştu. Bu zulme bir süre boyun eğen Cedîsliler, Amlîk ile kabilesini tuzağa düşürerek öldürmüşlerdi. Bu katliamdan kurtulabilen bir kişi Himyer Meliki Hassân b. Tübba‘dan yardım istemiş, o da ordusuyla gelerek Cedîs’i imha etmiş, böylece her iki kabile helâk olarak tarihe karışmıştı. Cezîme el-Ebraş ile bağlantı kurulduğu zaman bu olayların milâdî III. yüzyılın ortalarında vuku bulduğu tahmin edilmektedir.

Araplar’ın meşhur atası Adnân’ın annesi ve karısının Cedîs’ten olduğu söylenmektedir.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1993 yılında İstanbul’da basılan 7. cildinde, 213-214 numaralı sayfalarda yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.