https://islamansiklopedisi.org.tr/cumhur-ilahisi
“Topluca okunan ilâhi” anlamına gelir. Mevleviyye ve Bektaşiyye dışındaki tarikatlara ait tekkelerde kelime-i tevhid zikrinden sonra ism-i celâl zikrine geçilmeden önceki arada okunurdu.
Cumhur ilâhilerini diğerlerinden ayıran en önemli özellik, bu ilâhilerin hazır bulunanlar tarafından birlikte okunmasıdır. Güfteleri tanınmış mutasavvıf şairlerin manzumelerinden seçilmiştir. Devr-i hindî usulündeki çok az istisnaları dışında hep evsat usulü ile ölçülmüşlerdir. Esasında tekkelere mahsus olan cumhur ilâhilerinin nâdiren bazı dinî merasimler münasebetiyle camilerde ve sarayda huzûr-ı hümâyunda okunduğu da olmuştur.
BİBLİYOGRAFYA
Hızır İlyas, Târîh-i Enderûn, İstanbul 1276, s. 190-191.
Mehmed Rûşen Efendi, Mecmûa-i İlâhiyyât, Hacı Selim Ağa Ktp., Hüdâî Efendi, nr. 1804, vr. 7b, 12b, 17b, 56a.
Ergun, Antoloji, I, 161.
Karadeniz, Türk Mûsikîsi, s. 161-162, 658, 713.
Şengel, İlâhîler, I, 24-25, 28-35; II, 14-17, 66-70.
Töre, İlâhîler, V, 18-29, 80-83.
Halil Can, “Dinî Türk Musikisi Lûgatı”, MM, sy. 217 (1966), s. 14.
Saadet Gültaş, “Saadeddin Heper ile Mülâkat”, San‘at ve Kültürde Kök, sy. 10, İstanbul 1981, s. 18.
TA, XI, 263.
Pakalın, I, 310.
