DAHHÂK b. SÜFYÂN

Kilâboğulları’ndan olup Medine köylerinden birinde yaşardı. Necid’de yaşadığı da söylenmektedir. İslâmiyet’i kabul edince Hz. Peygamber onu kavminden müslüman olanlara reis, daha sonra da zekât âmili tayin etti.

Mekke fethine, bazı kaynaklara göre ise Huneyn Savaşı’na 900 kişiyle katılan Süleymoğulları’na Hz. Peygamber, “Sizi yalnız başına 100 kişiye bedel birisiyle 1000’e tamamlayayım mı?” demiş ve başlarına Dahhâk b. Süfyân’ı kumandan tayin etmiştir. Hicretin 9. yılı Rebîülevvel ayında (Haziran 630) Kilâboğulları’nın bir kolu olan Kuratâlar’a gönderilen seriyyenin kumandanlığı da Dahhâk’e verilmiş ve seriyye “Dahhâk b. Süfyân Seriyyesi” diye anılmıştır. Kuratâlar’ın müslüman olmayı reddetmeleri üzerine müslümanlar onları Necid taraflarındaki Lâvezüc’de bozguna uğratmışlar ve bütün mallarını savaş ganimeti olarak ele geçirmişlerdir.

Verilen ölüm cezalarını yerine getiren ve Hz. Peygamber’in korunması işinde de görev alan Dahhâk Resûlullah’ın baş ucunda yalın kılıç nöbet tutardı. Hz. Peygamber’e bürde adında bir sağmal deve hediye etmişti. Ümmü Seleme, iki deve kadar süt veren bu hayvandan daha verimli bir deve görmediğini belirtmektedir.

Dahhâk’in Hz. Peygamber’e baldızıyla veya kızı Fâtıma ile evlenmesini teklif ettiği, Resûlullah’ın onu nikâhına aldığı, fakat zifafa girmeden boşadığı rivayet edilmektedir. Ancak bu konudaki rivayetler ihtilâflıdır.

Saîd b. Müseyyeb ve Hasan-ı Basrî Dahhâk b. Süfyân’dan hadis rivayet etmişlerdir. Dahhâk’ten rivayet edilen iki hadisten diyetle ilgili olanı el-Muvaṭṭaʾ (“ʿUḳūl”, 9), el-Müsned (III, 452), Ebû Dâvûd (“Ferâʾiż”, 18), İbn Mâce (“Diyât”, 12) ve Tirmizî’de (“Diyât”, 18; “Ferâʾiż”, 18) yer almıştır. Buna göre hilâfeti zamanında Hz. Ömer, öldürülen bir adamın diyetini karısının alamayacağı kanaatinde olduğunu söyleyerek bu konuda sahâbîlerin bilgisine başvurmuş, Dahhâk de Hz. Peygamber’in kendisine bir mektup yazarak yanlışlık sonucu öldürülen Eşyem ed-Dıbâbî’nin karısına diyetinden pay vermesini emrettiğini belirtmiş, Hz. Ömer de kanaatinden vazgeçerek bu rivayete göre hareket etmiştir.

Dahhâk’in ridde savaşlarında (11/632) şehid düştüğü sanılmaktadır.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1993 yılında İstanbul’da basılan 8. cildinde, 411-412 numaralı sayfalarda yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.