ERTAN, Veli

3 Mart 1328’de (16 Mart 1912) Akseki’nin Sadıklar köyünde doğdu. Babası köyün imam ve hatibi Mehmet Emin Efendi, annesi müderris Sadık Efendi’nin kızı Fatma Hanım’dır. İlk öğrenimini aynı köyde uzun yıllar öğretmenlik yapan dedesi Veli Efendi’den gördü. 1923’te babasının vefatı üzerine, daha sonra kayınpederi olan dayısı Hasan Hüsnü Erdem’in himayesinde Ankara’ya giderek Dârü’l-hilâfeti’l-aliyye Medresesi hazırlık sınıfına kaydoldu. 1924 yılında medreselerin kapatılması üzerine Ankara Dârülmuallimîni’nin ikinci sınıfına kabul edildi. Daha sonra Antalya’da orta öğrenimini tamamladı.

Veli Ertan 1929’da öğretmenliğe başladı ve sekiz ay kadar Antalya Serik Yanköy’de öğretmen muavini olarak çalıştı. Orta okul öğretmenliği imtihanını kazanarak 1933-1939 yıllarında İzmir Bornova’da öğretmenlik yaptı. 1939’da girdiği Gazi Eğitim Enstitüsü Pedagoji Bölümü’nü bitirdikten sonra Millî Eğitim Bakanlığı’nın çeşitli kurumlarında öğretmenlik görevinde bulundu, ayrıca 1948-1953 yılları arasında Sivas Millî Eğitim Müdürlüğü görevini yürüttü. Ankara İmam-Hatip Okulu müdürü iken bakanlıkça meslekî araştırmalar yapmak ve Arapça öğrenmek üzere Bağdat’a gönderildi (1956-1958). Dönüşünde öğretmenlik görevine devam etti. 1962’de açılan Konya Yüksek İslâm Enstitüsü müdürlüğüne tayin edildi. On yıl süreyle bu görevde kalan Ertan enstitünün kuruluş ve gelişmesine önemli katkılarda bulundu; çeşitli teşebbüsleriyle enstitünün öğretim kadrosunun gelişmesine, öğrencilerin bilgi ve kültür düzeyinin yükselmesine ortam hazırladı.

Veli Ertan 1972’de tayin edildiği İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü pedagojik formasyon dersleri öğretmenliği görevini sürdürürken 1974 Eylülünde kendi isteğiyle emekliye ayrıldı. Yaklaşık kırk beş yıllık eğitimciliğiyle birlikte yürüttüğü yazarlık hayatını emekli olduktan sonra da devam ettirdi. Çok yönlü faaliyetleri, halkla ilişkileri, eğitimciliği ve sempatik kişiliğiyle hem uzun süreli meslek hayatı boyunca öğrencilerinin, hem de halkın sevgi ve takdirini kazanan Veli Ertan 6-7 Ağustos 1991 gecesi vefat etti ve Maltepe Başıbüyük Mezarlığı’nda toprağa verildi.

Eserleri. Eğitim ve kültür hayatıyla ilgili yazılar yazmayı bir alışkanlık haline getiren Veli Ertan pek çok alanda kitap ve makaleler yazmıştır. Eserlerinde daha çok İslâm büyüklerine ve ilmihal konularına ağırlık vermiştir. Büyük ölçüde halkın ve orta öğretim seviyesinde olan kişilerin faydalanabileceği eserlerinin başlıcaları şunlardır: A) Biyografik Eserleri. Hz. Ömer (Ankara 1955); Hz. Ebû Bekir (Ankara 1962); Hz. Osman (Ankara 1963); Hz. Ali (Ankara 1963); Ahmed Cevdet Paşa (Ankara 1964); Mehmet Akif’in Hayatı ve Eserleri (İstanbul 1968); Meşhur Şeyhu’l-İslâmlar (İstanbul 1969); Son Peygamber (İstanbul 1975); Ahmet Hamdi Akseki (Ankara 1988); Süleyman Çelebi ve Mevlut (İstanbul, ts.). B) Eğitim ve Öğretimle İlgili Eserleri. İzahlı Cep İlmihali (Ankara 1960); İslam Ahlâkı (Konya 1963); Ailenin Din Bilgisi (İstanbul 1967); Yeni Usule Göre Arapça Dersleri (İstanbul 1968). C) Tarih ve Coğrafya ile İlgili Eserleri. Muasır İslâm Ülkeleri Tarih ve Coğrafyası (Konya 1965); Afrika’da ve Avrupa’da İslâmiyet (İstanbul 1968); İstanbul’un Fethi ve Fâtih Sultan Mehmed’in Şahsiyeti (Konya 1970). Veli Ertan’ın ayrıca Oku, İslâm, Hilâl, Yeşilay, Diyanet, Hakses, Tohum, Millî Kültür gibi dergilerde pek çok makalesi yayımlanmıştır.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1995 yılında İstanbul’da basılan 11. cildinde, 308-309 numaralı sayfalarda yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.