FİLİPOVİÇ, Nedim

Bosna-Hersek’in Glamoç kasabasında doğdu. 1934-1937 yıllarında Belgrad ve 1937-1939 yılları arasında İstanbul’da tahsil gördü. Burada Hellmut Ritter ve M. Fuad Köprülü’nün derslerine devam etti. 1945-1949 yıllarında Sarajevo’daki Zemaljski Muzej’de çalıştı. 1951’de Sarajevo Felsefe Fakültesi’nde Türk dili ve edebiyatı hocalığına doçent olarak tayin edildi ve burada hayatının sonuna kadar görev yaptı. Bunun yanı sıra 1964-1969 yıllarında Sarajevo Şarkiyat Enstitüsü müdürlüğü görevini üstlenmiş, Prilozi za Orijentalnu Filologiju dergisinin başyazarı (1951-1958) ve Bosna-Hersek İlimler ve Sanatlar Akademisi’nin dâimî üyesi olmuştur. Filipoviç 21 Nisan 1984’te Sarajevo’da vefat etti.

Nedim Filipoviç, ilmî araştırmalarında ve yazılarında daha çok Osmanlı Devleti’nin toplumsal-ekonomik düzeni konularına temas etmiştir. Bu toplumdaki timar sistemi, toprak ilişkileri, Osmanlı müesseseleri, sosyal ve ideolojik hareketler, özellikle Osmanlı devrindeki Bosna-Hersek tarihiyle ilgili konular, Bosna’daki şehirlerin gelişmesi, timar ocakları ve çiftçilik, İslâm’ın yayılması vb. konuları ele aldığı gibi Türkiye ve Yugoslavya arşivlerinden topladığı belgelerle Bosna-Hersek tarihine dair kaynakları tesbit edip bunların çoğunu Boşnak diliyle yayımlamıştır. Türkçe’den bazı edebî eserlerle Fransızca’dan bazı kitapları da Boşnakça’ya çevirmiştir. Başlıca eseri, Şehzade Mûsâ Çelebi ile Şeyh Bedreddin’in faaliyetlerini konu edinen Princ Musa i Šejh Bedreddin (Sarajevo 1971) adını taşımaktadır. Ayrıca Bosna-Hersek’teki bazı Osmanlı sancaklarına ait kanunnâmelerin metin ve tercümelerinin yer aldığı Kanuni i kanun-name za Bosanski, Hercegovački, Zvornički, Kliški, Crnogorski i Skadarski Sandžak (Sarajevo 1957) adlı kitapta bulunan XV. yüzyıl Bosna ve Hersek kanunu (s. 11-18), 1584 İzvornik sancağı kanunnâmesi (s. 93-121), Srebernice ile (s. 122-124) 1574 Klis sancağı kanunnâmeleri (s. 125-140) onun tarafından hazırlanmıştır. Önemli makaleleri arasında, Bosna’daki Osmanlı timar sistemini konu alan “Pogled na osmanski feudalizam” (Godišnjak Društva Istoričara Bosne i Hercegovine, IV [Sarajevo 1952], s. 5-146); “Odžakluk timari u Bosni i Hercegovini” (POF, V [Sarajevo 1955], s. 251-274); “Bosna Hersek’te Timar Sisteminin İnkişafında Bazı Hususiyetler” (İFM, XV [İstanbul 1955], s. 155-186); “Vlasi i uspostava timarskog sistema u Hercegovini” (Godišnjak ANUBİH, XII/10 [Sarajevo 1974], s. 127-221); İslâm’ın yayılması ve mistisizmi inceleyen “Tesawuf - islamski misticizam” (POF, XXIV [Sarajevo 1976], s. 13-31) ve “O jednom aspektu korelacije između islamizacije i čiflučenja” (Prilozi Istorijskog Instituta, XVII [Sarajevo 1981], s. 25-45) sayılabilir. Ayrıca Istorija Naroda Jugoslavije (II, Beograd 1960) adlı kitap içinde bulunan “Bosna i Hercegovina” ile (s. 109-136) “Bosanski Pašaluk” (s. 546-558) adlı bölümler onun tarafından kaleme alınmıştır.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1996 yılında İstanbul’da basılan 13. cildinde, 88-89 numaralı sayfalarda yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.