HADRAMÎ b. ÂMİR

Benî Esed kabilesinin Zinyeoğulları koluna mensuptur. 9 (630) yılında Esed kabilesi adına, aralarında Dırâr b. Ezver gibi şairlerin de bulunduğu on kişilik bir heyetle birlikte müslüman olmak için Medine’ye Hz. Peygamber’in huzuruna gittiklerinde heyet adına Hadramî söz aldı. Üzerlerine asker gönderilmediği halde bir kıtlık yılında kalkıp geldiklerini, sığınaklarının kuvvetli ve dayanıklı, çocuklarının güçlü ve asil olduğunu söyleyerek kendilerine zekât verilmesini talep etti; müslüman olmalarından dolayı Resûl-i Ekrem’i minnet altında bırakmak istedi. Bazı kaynaklarda Hucurât sûresinin 14-17. âyetlerinin bu hadise üzerine nâzil olduğu belirtilmektedir (Taberî, Câmiʿu’l-beyân, XVI, 89; İbn Kesîr, VII, 368-369). Bu âyetlerde imanın henüz kalplerine yerleşmediği, Allah’a ve peygamberine itaat etmeleri gerektiği, mallarıyla ve canlarıyla savaştıkları takdirde mümin olabilecekleri, İslâmiyet’i kabul etmelerinden dolayı Resûl-i Ekrem’i minnet altında bırakmaya çalışmalarının anlamsız olduğu, kendilerini hidayete erdirdiği için asıl onların Allah’a karşı minnet altında bulundukları ifade edilmektedir.

Hz. Peygamber’in kendilerini İslâm’a davet etmesi üzerine mallarından alınan zekâtın fakirlere verilmesi ve kıtlık durumunda başka yerlere göç etmeleri şartıyla ona biat ederek müslüman oldular. Resûlullah onlara, aralarında şiir söyleyecek kimsenin olup olmadığını sorunca Dırâr b. Ezver’den başka Hadramî de Hz. Peygamber’in huzurunda bir şiir okudu. Hadramî daha sonra ezberlediği Abese (veya A‘lâ) sûresine seciine uygun olarak والذي أنعم على الحبلي، فأخرج منها نسمة تسعى (gebe kadına iyilikte bulunan ve ondan hareket eden bir varlık çıkaran) mısralarını ilâve etti. Bunun üzerine Resûl-i Ekrem ona Kur’an’a başka bir şeyi eklememesini tembih etti (İbn Hacer, I, 341). Usta bir süvari olan Hadramî Hz. Ömer’in hilâfeti döneminde Farslar’la yapılan savaşlara katılmış, şiirleriyle müslümanları savaşa teşvik etmiştir. Kendisinden önce ölen dokuz kardeşi bulunduğu ve mallarının ona kaldığı rivayet edilir.

Hadramî’nin şiirleriyle haberleri, Hasan b. Bişr el-Âmidî’nin kaynaklarından olan Kitâbü Benî Esed adlı eserde bulunmaktaydı (Sezgin, II, 227). Bazı şiirleri ise Ebû Temmâm’ın el-Vaḥşiyyât’ında (s. 13, 121, 224, 265), Buhtürî’nin el-Ḥamâse’sinde (s. 193, 233-234, 394), Câhiz’in el-Beyân ve’t-tebyîn’inde (III, 315) ve Lisânü’l-ʿArab’da yer almaktadır. Hz. Peygamber’den, “Sizden biriniz küçük abdestini yapacağı zaman rüzgâra dönmesin ve sağ eliyle istincâ etmesin” meâlindeki hadisi rivayet ettiği belirtilmektedir (İbn Ebû Hâtim, I, 51-52; Deylemî, I, 306; İbn Hacer, I, 341; Münâvî, I, 311). Süyûtî, Hadramî’nin bu hadisten başka bir rivayetini görmediğini kaydeder (bk. Abdülkādir el-Bağdâdî, III, 428).

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1997 yılında İstanbul’da basılan 15. cildinde, 64-65 numaralı sayfalarda yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.