https://islamansiklopedisi.org.tr/hukarendu-yi-guri
Adı, Peştuca’da “ḫ”nın “ş”ye dönüşmesinden dolayı Şükârendû şeklinde de söylenir. Babası Fîrûzkûh’ta yaşayan Ahmed Kûtvâl’dir. 1173 yılında Gazne’nin fethedilmesi üzerine “sultan” unvanıyla burada hüküm süren, daha sonra ağabeyi Gıyâseddin Muhammed ölünce tahta geçen Gūrî hükümdarlarından Muizzüddin Şehâbeddin Muhammed (1203-1206) hakkında kasideler yazdığına bakılarak Hukârendû’nun VI. (XII.) yüzyılın ikinci yarısı ile VII. (XIII.) yüzyılın başlarında yaşadığı söylenebilir. Gurlular’ın ilk başşehri olan Fîrûzkûh ile Büst ve Gazne’de muhtemelen saray şairi olarak yaşamış ve Sultan Muizzüddin’in Hint seferlerine de katılmıştır.
Hukârendû-yi Gūrî, Peştu edebiyatının ilk döneminde (718-1494) yaşayan şairler arasında yer alır. Divanının bugüne ulaşan parçalarında Muizzüddin’in İndus nehrini geçip Sind bölgesine ulaşması, Lahor ve Delhi’yi hâkimiyeti altına alması parlak bir biçimde anlatılmıştır. Tabiat tasvirlerinde de başarılı olan ve özellikle bahar mevsimini çok canlı bir şekilde anlatan Hukârendû’nun şiirleri edebî değerinin yanı sıra tarihî belge niteliği taşımaları bakımından da önemlidir.
BİBLİYOGRAFYA
M. Hûtek b. Dâvûd, Pete Ḫizâne (nşr. Abdülhay Habîbî), Kâbil 1944, s. 234-244.
Sâdıkullah Muhtasar, Târîḫ-i Edeb-i Peştu, Kâbil 1946, s. 4.
Abdülhay Habîbî, Târîḫ-i Edeb-i Peştu, Kâbil 1950, s. 53-59.
a.mlf., “Ḫukârendû-yi Ġūrî”, UDMİ, VIII, 986-987.
Peştu Edeb (nşr. Celîl Kıdvâî), Karaçi 1951, s. 7-14.
Fâriğ Buhârî – Rıza Hemdânî, Peştu Şâʿiri, Karaçi 1966, s. 104-107.
Şah Muhammed Medenî Abbâsî, Peştu Zebân aor Edeb ki Târîḫ, Lahor 1969, s. 30-31.
O. Caroe, The Pathans, Karachi 1984, s. XVIII, XIX, 35-37, 120-125.
