https://islamansiklopedisi.org.tr/ibn-ebu-hureyre
Hayatı hakkında yeterli bilgi yoktur. Çok sayıda hocadan ders aldığı rivayet edilmekle birlikte kaynaklarda bunlardan sadece Ebû İshak el-Mervezî ile İbn Süreyc’in adı zikredilmektedir. İbn Ebû Hüreyre, Ebû İshak el-Mervezî ile birlikte yaptığı kısa bir Mısır seyahati dışında Bağdat’ta yaşadı ve burada Şâfiî fıkhı okuttu, kadılık yaptı. Talebeleri arasında Dârekutnî, el-Müstedrek sahibi Hâkim en-Nîsâbûrî ve Ebû Ali et-Taberî gibi meşhur âlimler bulunmaktadır.
Yaşadığı devirde Şâfiî fakihlerinin önde gelenleri arasında yer alan İbn Ebû Hüreyre’nin bazı meselelerde İmam Şâfiî’ye ve diğer mezhep ulemâsına muhalif görüşleri bulunmasından (meselâ bk. Sübkî, III, 256-263) müctehid bir âlim olduğu anlaşılmaktadır. Çeşitli görüşleri Mâverdî’nin el-Ḥâvi’l-kebîr’i başta olmak üzere Şâfiî fıkıh kitaplarında yer almıştır. Hem halkın hem de idarecilerin büyük saygı duyduğu İbn Ebû Hüreyre 345 yılı Recebinde (Ekim 956) Bağdat’ta vefat etti.
Eserleri. 1. Şerḥu Muḫtaṣari’l-Müzenî. Şâfiî fıkhına dair el-Muḫtaṣar adlı eserin şerhi olup öğrencisi Ebû Ali et-Taberî bu esere bir ta‘lik yazmıştır. Kaynaklar Müzenî’nin bu eserine İbn Ebû Hüreyre’nin biri muhtasar, diğeri mufassal olmak üzere iki ayrı şerh yazdığını kaydetmektedir.
2. el-Mesâʾil. Şâfiî fıkhıyla ilgilidir.
Ayrıca İbnü’n-Nedîm müellife et-Taʿlîḳ fi’l-fıḳh ve’l-mesâʾil adlı bir eser daha nisbet etmekte ise de (el-Fihrist, s. 302) bunların günümüze ulaşıp ulaşmadığı tesbit edilememiştir.
BİBLİYOGRAFYA
İbnü’n-Nedîm, el-Fihrist, s. 302.
Abbâdî, el-Fuḳahâʾü’ş-Şâfiʿiyye, s. 77.
Hatîb, Târîḫu Baġdâd, VII, 298-299.
Şîrâzî, Ṭabaḳātü’l-fuḳahâʾ, s. 112.
Nevevî, Tehẕîb, II, 261.
İbn Hallikân, Vefeyât, II, 75.
Zehebî, Aʿlâmü’n-nübelâʾ, XV, 430.
Yâfiî, Mirʾâtü’l-cenân, II, 337.
Sübkî, Ṭabaḳāt, III, 256-263.
İsnevî, Ṭabaḳātü’ş-Şâfiʿiyye, II, 518.
İbn Kunfüz, el-Vefeyât (nşr. Âdil Nüveyhiz), Beyrut 1971, s. 210.
İbn Kādî Şühbe, Ṭabaḳātü’ş-Şâfiʿiyye, I, 126-127.
İbn Tağrîberdî, en-Nücûmü’z-zâhire, III, 316.
Hüseynî, Ṭabaḳātü’ş-Şâfiʿiyye, s. 72-73.
Keşfü’ẓ-ẓunûn, II, 1636.
Muhammed Hasan Heyto, el-İctihâd ve ṭabaḳātü müctehidî eş-Şâfiʿiyye, Beyrut 1409/1988, s. 148-149.
Mîr Cevâd Ni‘metî, “İbn Ebî Hüreyre”, DMBİ, II, 499.
