https://islamansiklopedisi.org.tr/katan-seferi
Uhud Gazvesi’nde müslümanların müşrikler karşısında başarısız olması, putperest Arap kabilelerini önceden çekindikleri müslümanlara karşı cesaretlendirmiş, yağma ve baskın arzularını kabartmıştı. Bazı kabileler bu durumdan istifade ederek Medine’ye baskın düzenlemek için harekete geçtiler. Esedoğulları reislerinden Tuleyha b. Huveylid ve kardeşi Seleme, Uhud Gazvesi’nin üzerinden iki ay bile geçmeden Medine’ye baskın için asker toplamaya başlamışlardı. Tay kabilesinden bir kişi Esedoğulları’nın bu hazırlıklarını duymuş, müslümanlardan biriyle evlenmiş olan yeğenini ziyaret için Medine’ye geldiğinde bunu yeğeninin kocasına anlatmıştı. Bu sahâbî hemen Resûl-i Ekrem’e giderek durumu haber verdi. Hz. Peygamber de 150 kişilik bir seriyye hazırladı. Kumandan olarak aynı zamanda sütkardeşi olan ilk müslümanlardan Ebû Seleme el-Mahzûmî’yi tayin etti ve Esedoğulları harekete geçmeden önce onların yurtlarına ulaşmasını ve âni bir baskın yapmasını emretti.
3. yılın son ayında (Mayıs 625), diğer bir rivayete göre ise 4. yılın ilk ayında (Haziran 625) yola çıkan seriyye, dört günlük bir yürüyüşten sonra Esedoğulları’nın yurdu Necid’in Feyd bölgesindeki Katan dağına ulaştı. Ebû Seleme, Esedoğulları’nın su kaynağının yanında otlamakta olan sürülerini ele geçirdi, karşı koymak isteyen üç çobanı esir aldı. Kaçmayı başaran diğer çobanlar kabilelerine giderek müslümanların çok kalabalık bir kuvvetle geldiğini haber verdiler. Bunun üzerine korkuya kapılan Esedoğulları çatışmayı göze alamayıp dağıldılar. Hareketine devam eden Ebû Seleme sabaha karşı onların yurdunu kuşattı. Bu sırada iki taraf arasında çıkan çatışma çok kısa sürdü; bir müşrik öldürüldü, bir sahâbî de şehid oldu. Müslümanlara karşı dayanamayacaklarını anlayan Esedoğulları geri çekildiler. Ebû Seleme düşmanı bir süre takip ettikten sonra Katan suyu civarında karargâh kurdu. Askerlerini üç gruba ayırarak her birini değişik istikametlere gönderdi. Bir mukavemetle karşılaşmayan birlikler bir süre sonra geri geldiler. Ardından Ebû Seleme Medine’ye dönmek üzere yola çıktı. Bu sefer on günden fazla sürmüştür.
BİBLİYOGRAFYA
Vâkıdî, el-Meġāzî, I, 3, 340-346.
İbn Sa‘d, eṭ-Ṭabaḳāt, II, 50.
Yâkūt, Muʿcemü’l-büldân (Cündî), IV, 425-426.
Şâmî, Sübülü’l-hüdâ, VI, 54-56.
Nûreddin el-Halebî, İnsânü’l-ʿuyûn, Beyrut, ts. (Dârü’l-ma‘rife), III, 164.
L. Caetani, İslâm Tarihi (trc. Hüseyin Cahid), İstanbul 1925, IV, 96-98.
W. M. Watt, Mahomet à Médine (trc. S. M. Guillemin – F. Vaudou), Paris 1959, s. 45-46.
Köksal, İslâm Tarihi (Medine), IV, 5-8.
M. Muhsin el-Fakīh, el-Mevsûʿatü’l-kübrâ fî ġazavâti’n-nebiyyi’l-aʿẓam, Beyrut 1417/1996, II, 433-440.
